tag:blogger.com,1999:blog-6788589456532896122024-03-12T20:30:16.958-07:00Climate change no-nonsenseBert Amesz
Unknownnoreply@blogger.comBlogger10125tag:blogger.com,1999:blog-678858945653289612.post-75125316469774886042017-04-06T06:50:00.001-07:002017-12-16T05:48:40.849-08:00Geen aantoonbare versnelling van de zeespiegelstijging <div class="MsoNoSpacing">
<b>Op de vraag "wat
is het grootste risico van klimaatopwarming" luidt het antwoord veelal: de
zeespiegelstijging. Dat die stijgt, staat inderdaad buiten kijf: een kleine 20
cm stijging in de afgelopen eeuw. Echter, in sommige kringen en media wordt beweerd
dat er sprake is van een <i>versnelling </i>van
de stijging, dit als gevolg van de opwarming sinds medio vorige eeuw. Maar dat
is een ongefundeerde conclusie. Enkele feiten op een rij...<o:p></o:p></b></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<br /></div>
<table cellpadding="0" cellspacing="0" class="tr-caption-container" style="float: left; text-align: left;"><tbody>
<tr><td style="text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgfYQI7QWPOmhGGbzdcI7Crtn8cvjDYYwCHZ73kK6D2UpF2hAASIFAIQHHLmr8jnKRkmGmNd5Qrj_vQV_BrczZy9DgkMHhmOZCElcIwPS1tQn0UFYwaFPWB8f6s-Scsov_BG1KA6TTgYQk/s1600/MSL+map.png" imageanchor="1" style="clear: left; margin-bottom: 1em; margin-left: auto; margin-right: auto;"><img border="0" height="180" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgfYQI7QWPOmhGGbzdcI7Crtn8cvjDYYwCHZ73kK6D2UpF2hAASIFAIQHHLmr8jnKRkmGmNd5Qrj_vQV_BrczZy9DgkMHhmOZCElcIwPS1tQn0UFYwaFPWB8f6s-Scsov_BG1KA6TTgYQk/s320/MSL+map.png" width="320" /></a></td></tr>
<tr><td class="tr-caption" style="text-align: center;">Fig 1: Grote regionale verschillen in snelheid<br />
van de zeespiegelstijging</td></tr>
</tbody></table>
<div class="MsoNoSpacing">
Dat - in een opwarmend klimaat - de zeespiegel stijgt,
komt door twee factoren: thermische uitzetting van de oceaan en het smelten van
gletsjers en ijskappen. Peilschalen geven aan dat - gedurende de 20e eeuw - de wereldwijde
zeespiegel met ongeveer 18 cm is gestegen. Dat komt overeen met 1,8 mm/jaar.
Sinds 1993 wordt er met satellieten gemeten. Die laten een aanzienlijk snellere
stijging zien: 3,4 mm/jaar. De conclusie is dan snel getrokken: 3,4 is méér dan
1,8 en dus is er sprake van een versnelling in de 20e eeuw. Maar dat is een
voorbarige conclusie.</div>
<div class="MsoNoSpacing">
<br /></div>
<div class="MsoNoSpacing">
Want klopt die 3,4 mm/jaar wel? In 2015 kwam een <a href="http://www.nature.com/nclimate/journal/v5/n6/full/nclimate2635.html">team
van deskundigen </a>tot de conclusie dat de satellietregistratie een forse
correctie behoeft als gevolg van 'instrumentele drift'. Zij stellen dat de zeespiegelstijging sinds
1993 hooguit 2,6 tot 2,9 mm/jaar bedraagt. Deze conclusie is evenwel (nog) niet
doorgevoerd in de reguliere rapportage van de betrokken instanties. </div>
<div class="MsoNoSpacing">
<br /></div>
<table cellpadding="0" cellspacing="0" class="tr-caption-container" style="float: left; text-align: left;"><tbody>
<tr><td style="text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEiU26jK-lqLxk5lKPPT0bAjuY5ib0vgx9ySIPfvlKVbCmtfuxIccANkZE07J8ogsJbNHZRqJnN9v5s9vM6OFKh0pvVN3uMWwOja2vi8zWEThAPuX4c9BdDM1laWLzVOeXegpG0Vxz3SIIU/s1600/figure1.gif" imageanchor="1" style="clear: left; margin-bottom: 1em; margin-left: auto; margin-right: auto;"><img border="0" height="248" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEiU26jK-lqLxk5lKPPT0bAjuY5ib0vgx9ySIPfvlKVbCmtfuxIccANkZE07J8ogsJbNHZRqJnN9v5s9vM6OFKh0pvVN3uMWwOja2vi8zWEThAPuX4c9BdDM1laWLzVOeXegpG0Vxz3SIIU/s320/figure1.gif" width="320" /></a></td></tr>
<tr><td class="tr-caption" style="text-align: center;"><div class="MsoNoSpacing">
<span style="font-size: 9.5pt;">Fig 2: Mondiale zeespiegel stijgt vanaf circa </span><br />
<span style="font-size: 9.5pt;">1850</span><span style="font-size: 9.5pt;"> (einde Kleine IJstijd) zonder </span><br />
<span style="font-size: 9.5pt;">waarneembare </span><span style="font-size: 9.5pt;">versnelling</span></div>
</td></tr>
</tbody></table>
<div class="MsoNoSpacing">
Een ander punt is in hoeverre deze stijging gerelateerd is
aan de klimaatopwarming. In 2010 concludeerde een <a href="https://www.un-igrac.org/news/global-groundwater-depletion-leads-sea-level-rise">groep
onderzoekers</a> dat - sinds de jaren '90 - een aanzienlijk deel (circa 0,8
mm/jr) van deze stijging veroorzaakt wordt door de uitputting van
grondwatervoorraden, o.a. ten behoeve van irrigatie.<br />
<br />
Dat zou betekenen dat het
klimaatgerelateerde deel van de stijging slechts 1,8 tot 2,1 mm/jaar bedraagt. En
dat komt aardig overeen met die 1,8 mm/jaar van de peilschalen. Ergo: geen versnelling!</div>
<div class="MsoNoSpacing">
<br /></div>
<div style="text-align: left;">
</div>
<div class="MsoNoSpacing">
Ook kunnen de metingen aan peilschalen niet zomaar
vergeleken worden met de satellietmetingen. Want peilschalen meten uitsluitend
langs de kust. Bovendien betreffen de
metingen over de eerste helft van de 20e eeuw vooral het noordelijk halfrond.
Satellieten daarentegen meten over de gehele oceaan (m.u.v. de Noordelijke
IJszee) en laten grote regionale verschillen zien. De relatief grootste
stijging (Fig 1: 'rood') vindt plaats midden op de oceaan, en valt derhalve
buiten het bereik van de peilschalen. Geografisch gezien hebben peilschalen en
satellieten dus een verschillende dekking en kunnen dus niet zonder meer worden
vergeleken. Appels en peren dus. </div>
<div class="MsoNoSpacing">
<br /></div>
<table cellpadding="0" cellspacing="0" class="tr-caption-container" style="float: left; margin-right: 1em; text-align: left;"><tbody>
<tr><td style="text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEibWIMp_LhQke7lbgs_Twk_jPtaXI2fJOcrbZtxy8ECGthhXAMU0kmkzC85v4c360insxCkCvdSwiq4sIVjKg2Q5iC91-dLY_PWWOMaG2Bzr7gWLbYOElBBDjGFbEctCDexULgBkmM1khM/s1600/Fig3-14.jpg" imageanchor="1" style="clear: left; margin-bottom: 1em; margin-left: auto; margin-right: auto;"><img border="0" height="241" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEibWIMp_LhQke7lbgs_Twk_jPtaXI2fJOcrbZtxy8ECGthhXAMU0kmkzC85v4c360insxCkCvdSwiq4sIVjKg2Q5iC91-dLY_PWWOMaG2Bzr7gWLbYOElBBDjGFbEctCDexULgBkmM1khM/s320/Fig3-14.jpg" width="320" /></a></td></tr>
<tr><td class="tr-caption" style="text-align: center;">Fig 3: Gedurende 1920-1950 steeg de zeespiegel<br />
even snel als nu.</td></tr>
</tbody></table>
<div class="MsoNoSpacing">
Dan de peilschalen: laten die een versnelling zien
gedurende de 20e eeuw? Nee. Uit fig 2 (bron: PSMSL) blijkt dat de versnelling
veel eerder plaatsvond, omstreeks het jaar 1850, na afloop van de Kleine
IJstijd. Vanaf dat moment is er sprake
van een vrijwel lineaire stijging van gemiddeld 1,8 mm/jaar. <span style="font-family: "calibri" , sans-serif; font-size: 11pt;">Zie
ook </span><a href="http://klimaatgek.nl/wordpress/2017/03/31/de-zeespiegelstijging-vertoont-geen-versnelling/#more-3782" style="font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 11pt;">hier</a><span style="font-family: "calibri" , sans-serif; font-size: 11pt;">. </span>Deze stijgsnelheid was overigens niet altijd hetzelfde.
Opmerkelijk is ( Fig 3; bron: IPCC) dat tussen 1920 en 1950 - vóór de 'grote
opwarming' dus - het zeeniveau even snel steeg als nu. Ook de zeespiegel bij de
Nederlandse kust laat <a href="http://www.clo.nl/sites/default/files/styles/clo_infographic/public/infographics/0229_001g_clo_09_nl.png?itok=YFOndXuf" style="font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 11pt;">geen
versnelling</a> zien: sinds 1890 stijgt die gestaag met
1,9 mm/jaar </div>
<div class="MsoNoSpacing">
<br /></div>
<br />
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
</div>
<div class="MsoNoSpacing">
Het ligt evenwel voor de hand dat - bij doorgaande
klimaatopwarming - er in de loop van deze eeuw wel een versnelling gaat optreden.
Maar tot nu is dat dus niet aan de orde. Komende decennia zal het overstromingsrisico
van veel 'coastal megacities' vooral bepaald worden door een factor die niks met
klimaatopwarming te maken heeft:<a href="http://water-climate.blogspot.nl/2014/05/land-subsidence-not-sea-level-rise.html">
bodemdaling</a>, die in kustgebieden vaak vele malen sneller verloopt dan de
stijging van de zeespiegel.</div>
Unknownnoreply@blogger.comtag:blogger.com,1999:blog-678858945653289612.post-6286557933558484942016-02-16T02:07:00.000-08:002017-11-21T07:04:59.089-08:00Klimaatverandering en het conflict in Syrië<div class="MsoNoSpacing">
<span style="background: white;"><b>In hoeverre is het waterprobleem in Syrië veroorzaakt
door klimaatverandering? Daarover gaan de wildste geruchten de ronde. Er wordt
zelfs gesproken over een 'klimaatoorlog', dit als voorbode van wat ons nog te
wachten staat. Terechte zorg of toch weer een 'broodjeaapverhaal'?<o:p></o:p></b></span></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<br /></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<span style="background: white;">Een veel geciteerde studie
is die van </span><a href="http://www.pnas.org/content/112/11/3241.full"><span style="background: white;">Kelley et al (PNAS, 2015)</span></a> <span style="background: white;">waarin een relatie gelegd wordt tussen klimaatverandering
en het conflict in Syrië. </span><span lang="EN-GB" style="background: white; mso-ansi-language: EN-GB;">Onder de kop 'significance' wordt de toon gezet: <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<br /></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="margin-left: 35.4pt;">
<i><span lang="EN-GB" style="background: white; mso-ansi-language: EN-GB;">"There
is evidence that the 2007−2010 drought contributed to the conflict in Syria. It
was the worst drought in the instrumental record, causing widespread crop
failure and a mass migration of farming families to urban centers. We conclude
that human influences on the climate system are implicated in the current
Syrian conflict"<o:p></o:p></span></i></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<br /></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<span style="background: white;">Waarschijnlijk is die kop
verzonnen door de uitgever om de verkoop te stimuleren, want de publicatie zelf
is aanzienlijk genuanceerder. Maar dan nog: is hun conclusie terecht? <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<br /></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<b><span style="background: white;">Neerslagtrends in landbouwgebieden geven een ander
beeld</span></b></div>
<div style="text-align: right;">
</div>
<span style="background-color: white;"><br /></span>
<br />
<table cellpadding="0" cellspacing="0" class="tr-caption-container" style="float: right; margin-left: 1em; text-align: right;"><tbody>
<tr><td style="text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhlNvdhwGk9J1nL6ixY23pfn5bU49284HdWyBV79oT_rK1AoRlrCTvUgrl9_rrivwZyZquKaV2O381Mmqo9MZPQS8Qe_oxcyDUIobH6DLMmEHj6vsJy3tEDbfjXz2Mnp3EOSTwnuDDNYO4/s1600/syria+annual+precipitation.jpg" imageanchor="1" style="clear: right; margin-bottom: 1em; margin-left: auto; margin-right: auto;"><img border="0" height="230" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhlNvdhwGk9J1nL6ixY23pfn5bU49284HdWyBV79oT_rK1AoRlrCTvUgrl9_rrivwZyZquKaV2O381Mmqo9MZPQS8Qe_oxcyDUIobH6DLMmEHj6vsJy3tEDbfjXz2Mnp3EOSTwnuDDNYO4/s320/syria+annual+precipitation.jpg" width="320" /></a></td></tr>
<tr><td class="tr-caption" style="text-align: center;">Figuur 1</td></tr>
</tbody></table>
<span style="background-color: white;">Om te beginnen heeft de studie niet
specifiek betrekking op Syrië; men onderzocht de neerslagtrends in een veel
groter gebied met inbegrip van onder andere Turkije, Irak, Iran, Jordanië,
Libanon en Israël. </span><br />
<span style="background-color: white;"><br /></span>
<span style="background-color: white;">Bovendien, als je een relatie wil leggen tussen droogte en
landbouwproductie, moet je specifiek kijken naar die gebieden waar 'rain fed
agriculture' plaatsvindt. Ofwel in zones waar normaal gesproken meer dan 300-500 mm
per jaar neerslag valt. In Syrië is dat het hoger gelegen grensgebied met
Libanon en Turkije, en in de kustzone langs de Middellandse Zee. Zie figuur 1. Het
betreft dus een klein deel van Syrië. </span><br />
<span style="background-color: white;"><br /></span>
<span style="background-color: white;">Is het daar de afgelopen decennia dan
zoveel droger geworden? Nauwelijks of niet, zo blijkt uit de
neerslagstatistieken van - bijvoorbeeld - Damascus, Aleppo en Kamishli. Zie figuur 2. Weliswaar is
het neerslagpatroon grillig, maar er is over de afgelopen 30 tot 40 jaar geen
neerwaartse trend te bespeuren. De zogenaamde 'Syrische droogte' beperkte zich tot vooral het uiterste noordoosten (zie station Kamishli) gedurende 2007-2010, maar het herstel daarna is opmerkelijk.</span><br />
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
</div>
<div style="text-align: left;">
</div>
<div class="MsoNoSpacing">
<br /></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<table cellpadding="0" cellspacing="0" class="tr-caption-container" style="float: left; margin-right: 1em; text-align: left;"><tbody>
<tr><td style="text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjdVQHvGYkYSG1NZ97F7V_fIET_HsKmlX7cqJmDMk1Uk5RcfDeP3xUvOq6FfE1-wWwyBaLC5RDIQaMI16HiM3JCcPGyl_jyvGyFBZCO1OkDw7Cm2al2fVVevrUgBTozXyJyvxcqd2s_ibA/s1600/syria+rainfall+3+stations+size.jpg" imageanchor="1" style="clear: left; margin-bottom: 1em; margin-left: auto; margin-right: auto;"><img border="0" height="400" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjdVQHvGYkYSG1NZ97F7V_fIET_HsKmlX7cqJmDMk1Uk5RcfDeP3xUvOq6FfE1-wWwyBaLC5RDIQaMI16HiM3JCcPGyl_jyvGyFBZCO1OkDw7Cm2al2fVVevrUgBTozXyJyvxcqd2s_ibA/s400/syria+rainfall+3+stations+size.jpg" width="338" /></a></td></tr>
<tr><td class="tr-caption" style="text-align: center;">Figuur 2. Bron: KNMI Climate Explorer</td></tr>
</tbody></table>
<span style="background: white;">De rest van Syrië is woestijngebied.
Als Kelley et al constateren dat het daar droger is geworden, is dat klimatologisch
wellicht relevant. Maar voor de landbouw heeft dat geen consequenties, simpelweg omdat die
daar nauwelijks bestaat. Met uitzondering dan van geïrrigeerde akkers langs de - door
ISIS gecontroleerde - Eufraat en zijrivieren Khabour en Balikh. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<br /></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<b><span style="background: white;">Bevolkingsgroei leidt tot waterschaarste<o:p></o:p></span></b></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<span style="background-color: white;"><br /></span>
<span style="background-color: white;">Syrië is - net als de
meeste andere landen in de regio - van nature een 'water stressed' land.
Daarvan is sprake indien per hoofd van de bevolking slechts 1000 tot 1700 m3
water per jaar beschikbaar is. Bij 500 - 1000 m3 per jaar is er sprake van
schaarste. De bulk van de waterbehoefte - 80 tot 90% - is ten behoeve van de
agrarische sector, een klein deel is voor industrie en huishoudens. Met
'beschikbaar' wordt bedoeld de hoeveelheid water welke op duurzame wijze kan
worden ingezet. Daarom wordt de 'water stress indicator' (WSI) ook wel
gedefinieerd als de verhouding tussen watergebruik en natuurlijke aanvulling. Zie
figuur 3.</span></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<span style="background: white;"><br /></span></div>
<table cellpadding="0" cellspacing="0" class="tr-caption-container" style="float: left; margin-right: 1em; text-align: left;"><tbody>
<tr><td style="text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgq6N12vtzhWz37PcRb9pK8Ro9sG74tewhzQEBB1hYj1H7Ij-wfuUoWkn9TW2WLDjNzlWOqYx0hpk3s5aQV3sgJsRdVLTTJ09pmj0qEX4LpnwLxmxdnUAkp-Yw8a1ZlzNvi-iPOEDK03NA/s1600/water+stress+indicator.jpg" imageanchor="1" style="clear: left; margin-bottom: 1em; margin-left: auto; margin-right: auto;"><img border="0" height="176" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgq6N12vtzhWz37PcRb9pK8Ro9sG74tewhzQEBB1hYj1H7Ij-wfuUoWkn9TW2WLDjNzlWOqYx0hpk3s5aQV3sgJsRdVLTTJ09pmj0qEX4LpnwLxmxdnUAkp-Yw8a1ZlzNvi-iPOEDK03NA/s320/water+stress+indicator.jpg" width="320" /></a></td></tr>
<tr><td class="tr-caption" style="text-align: center;">Figuur 3</td></tr>
</tbody></table>
<div class="MsoNoSpacing">
<span style="background-color: white;">Het was de bevolkingstoename - in
dertig jaar meer dan verdubbeld - </span><span style="background-color: white;"> die </span><span style="background-color: white;">in
grote delen van Syrië geleid heeft tot ernstige waterschaarste c.q. watertekorten. De
belangrijkste oorzaak was overexploitatie van de beperkt aanwezige grondwatervoorraden.
Zo nam het aantal 'deepwells' (diepe geboorde putten met onderwaterpomp) tussen
1990 en 2010 spectaculair toe van 50.000 tot ruim 230.000 stuks en
verdrievoudigde het met grondwater geïrrigeerde landbouwareaal tot 800.000
hectare. Bovendien ging men over tot meerdere oogsten per jaar hetgeen gepaard
ging met grote verdampingsverliezen.</span></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<br /></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<span style="background: white;">De aanjager van deze
expansie was het Sovjet-achtige systeem van vijfjarenplannen van het regime
Assad om de landbouwproductie op te voeren. Met daarin een belangrijke plek
voor export (o.a. water slurpend katoen). De gevolgen waren desastreus. Het watergebruik
oversteeg ruimschoots de natuurlijke aanvulling met een enorme daling (> 100
meter) van de grondwaterstand als gevolg. Niet alleen de traditionele ondiepe
waterputten vielen droog, maar ook een deel van de moderne deepwells moesten er
aan geloven. Tot overmaat van ramp schafte het regime Assad in 2008 ook nog eens de subsidies op diesel en kunstmest af, hetgeen een enorme kostenstijging betekende voor de boeren. <o:p></o:p></span><br />
<span style="background: white;"><br /></span>
</div>
<div class="MsoNoSpacing">
<b><span style="background: white;">Speelt de droogte dan geen rol?</span></b></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<span style="background: white;"><br /></span>
<span style="background: white;">Met 'droogte' wordt
bedoeld een periode - van enkele aaneengesloten jaren - waarin het wat minder
regent dan gemiddeld. Dat heet 'natuurlijke variabiliteit'. Die is ook terug te
vinden in de neerslagcijfers van figuur 2. Maar die leverden voorheen voor de landbouwers geen al te grote
problemen op: men kon zulke periodes altijd betrekkelijk eenvoudig overbruggen
met tijdelijke aanvullende irrigatie vanuit riviertjes, meertjes en ondiepe traditionele
waterputten. Tijdens de daarop volgende droogte, die van 2007-2010 in het noordoosten, was die weg
afgesneden vanwege de structurele overexploitatie van de schaarse grondwatervoorraden
sinds de jaren '90 én de overexploitatie van oppervlaktewater in het Turkse deel van het stroomgebied.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<br /></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<b><span style="background: white;">Conclusie<o:p></o:p></span></b></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<span style="background: white;"><br /></span><span style="background: white;">Droogteperiodes van enkele jaren zijn geen uitzondering en konden doorgaans
overbrugd worden door aanvullende irrigatie vanuit riviertjes, meertjes en
ondiepe waterputten. Deze weg werd afgesneden toen die bronnen droog vielen als
gevolg van de - door het regime Assad aangestuurde - expansie van
grondwaterirrigatie met behulp van deepwells sinds de jaren '90. Dat leidde tot
overexploitatie van de beperkte grondwatervoorraden met een sterke daling (>
100 meter) van de grondwaterstanden als gevolg waardoor putten, riviertjes en
(stuw)meertjes droog vielen. </span><br />
<span style="background: white;"><br /></span>
<span style="background: white;">Weliswaar kan toekomstige klimaatopwarming resulteren in toename van droogteperiodes, maar de recente waterschaarste is vooral veroorzaakt door andere factoren: sterke bevolkingsgroei, slecht landbouwbeleid en inadequaat watermanagement. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<br /></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<div class="MsoNoSpacing">
<b><span style="background: white;">Update november 2017<o:p></o:p></span></b></div>
<br />
<div class="MsoNoSpacing">
<span style="background: white;">Zie ook de recente (september
2017) <a href="http://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S0962629816301822#bib16">publicatie
van Selby et al</a> waarin nadrukkelijk afstand wordt genomen van het werk van
o.a. Kelley et al. <o:p></o:p></span></div>
</div>
<div class="MsoNoSpacing">
<br /></div>
<br />
<div class="MsoNoSpacing">
<br /></div>
Unknownnoreply@blogger.comtag:blogger.com,1999:blog-678858945653289612.post-57906657658686731682016-01-17T07:36:00.000-08:002016-01-19T02:16:25.831-08:00Zijn de recente overstromingen in het Verenigd Koninkrijk het gevolg van de klimaatopwarming?<div class="MsoNoSpacing">
<b>In december 2015
werden delen van Engeland getroffen door zware overstromingen. Uiteraard wordt
er volop gespeculeerd of de overstromingen het gevolg zijn van de - door de
mens veroorzaakte - klimaatverandering. Wat zegt de wetenschap?<o:p></o:p></b></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<br /></div>
<div class="MsoNoSpacing">
Om de vraag te beantwoorden, moet onderscheid gemaakt
worden in twee afzonderlijke vraagstukken: </div>
<div class="MsoNoSpacing">
<span style="font-family: "symbol"; mso-bidi-font-family: Symbol; mso-fareast-font-family: Symbol;">-<span style="font-family: "times new roman"; font-size: 7pt; font-stretch: normal;"> </span></span>Is de extreem natte december het gevolg van klimaatopwarming?</div>
<div class="MsoNoSpacing" style="margin-left: 18.0pt; mso-list: l0 level1 lfo1; text-indent: -18.0pt;">
<!--[if !supportLists]--><span style="font-family: "symbol"; mso-bidi-font-family: Symbol; mso-fareast-font-family: Symbol;">-<span style="font-family: "times new roman"; font-size: 7pt; font-stretch: normal;">
</span></span><!--[endif]-->In hoeverre zijn de overstromingen toe te
rekenen aan die extreme neerslag?</div>
<div class="MsoNoSpacing">
<br /></div>
<div class="MsoNoSpacing">
De eerste vraag is klimatologisch/meteorologisch van
aard; de tweede ligt op het terrein van waterbeheer/hydrologie en ruimtelijke
ordening. Helaas worden die twee vragen in de media en politiek veelvuldig
op één hoop gegooid.</div>
<div class="MsoNoSpacing">
<br /></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<b>Extreme neerslag<o:p></o:p></b></div>
<div class="MsoNoSpacing">
</div>
<table cellpadding="0" cellspacing="0" class="tr-caption-container" style="float: right; margin-left: 1em; text-align: right;"><tbody>
<tr><td style="text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgvgjVqjkHiR1mlNUd2zCCbFvJfoXnYvDBrSRrAJXYXDyI2CDdmHt8Z7y_3ZTHsjrBINdYrPWJ__fLyOUoyvyC6uwkvG1cIPT5SOsfiiviYgO2NzGX_shhzCbwLREJsS0Wo9KcPThtaCFw/s1600/UK_ordered_December_rainfall.png" imageanchor="1" style="clear: right; margin-bottom: 1em; margin-left: auto; margin-right: auto;"><img border="0" height="154" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgvgjVqjkHiR1mlNUd2zCCbFvJfoXnYvDBrSRrAJXYXDyI2CDdmHt8Z7y_3ZTHsjrBINdYrPWJ__fLyOUoyvyC6uwkvG1cIPT5SOsfiiviYgO2NzGX_shhzCbwLREJsS0Wo9KcPThtaCFw/s320/UK_ordered_December_rainfall.png" width="320" /></a></td></tr>
<tr><td class="tr-caption" style="text-align: center;">Fig 1<br />
Decemberneerslag in het VK. Die van 1929 doet nauwelijks <br />
onder voor het record van 2015<br />
Bron: UK Met Office via Carbon Brief</td></tr>
</tbody></table>
<div class="MsoNoSpacing">
<table cellpadding="0" cellspacing="0" class="tr-caption-container" style="float: left; text-align: left;"><tbody>
<tr><td style="text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgMnNxNN_dHy_LWLfoFhEi6B9WyWmQJ0XosZQ3k9LI4mn_cKO8_Zv7gThNL59jVDETBW3AaCChyphenhyphenRALZn6FWAoCmB8ypIxGNlaXjJ-6EJzv-8KOIk-FiBeUkuiPNJDhwEcE_B_C_kR7HLHk/s1600/DesmondAtmosphericRiver.png" imageanchor="1" style="clear: left; margin-bottom: 1em; margin-left: auto; margin-right: auto;"><img border="0" height="205" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgMnNxNN_dHy_LWLfoFhEi6B9WyWmQJ0XosZQ3k9LI4mn_cKO8_Zv7gThNL59jVDETBW3AaCChyphenhyphenRALZn6FWAoCmB8ypIxGNlaXjJ-6EJzv-8KOIk-FiBeUkuiPNJDhwEcE_B_C_kR7HLHk/s400/DesmondAtmosphericRiver.png" width="400" /></a></td></tr>
<tr><td class="tr-caption" style="text-align: center;">Fig 2<br />
'Atmosferische rivier' ten tijde van extratropische storm Desmond, begin <br />
december 2015. Merk op dat het noorden van het VK net in zijn baan ligt.<br />
Bron: NWSOPC/NOAA</td></tr>
</tbody></table>
December 2015 was inderdaad extreem nat: over de gehele
UK genomen viel er tweemaal zoveel neerslag als normaal. Zie figuur 1. Maar
opmerkelijk is dat begin vorige eeuw eveneens natte decembermaanden kende. De
uitschieter in december 1929 doet nauwelijks onder voor die van december 2015. Een
opmerkelijk verschil met 2015 is dat in 1929 de extreme neerslag betrekkelijk
gelijkmatig verdeeld was over de gehele UK, terwijl die van 2015 geconcentreerd was op het noorden, de getroffen gebieden. Hoe kon dat zo gebeuren? Welnu, een groep wetenschappers zocht naar een verklarende oorzaak van de tien zwaarste 'winter floods' in de UK sinds 1970. Zij <a href="http://www.met.reading.ac.uk/~sgs02rpa/PAPERS/Lavers11GRL.pdf">concludeerden</a>
dat de extreme en vaak langdurige winterneerslag veroorzaakt wordt door
zogenaamde <a href="http://www.esrl.noaa.gov/psd/atmrivers/">'atmospheric
rivers'</a> die warme en vochtige oceaanlucht aanvoeren vanuit het subtropische
deel van de Atlantische Oceaan. In december 2015 was dit eveneens het geval
(zie figuur 2): Ierland en het noorden van het VK lagen 'toevallig' in de baan
van zo'n atmosferische rivier. In hoeverre dit soort extreme circulatiepatronen
beïnvloed worden door de klimaatopwarming, is onderwerp van onderzoek. Ook de
krachtige El Niño van 2015/2016 heeft zijn invloed laten gelden.
Het verschijnsel is overigens niet 'nieuw': het heeft er alle schijn van dat de <a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Great_Flood_of_1862">'Great Flood'</a>, die
in de winter van 1862 het westelijke deel van de USA teisterde, eveneens door dit
fenomeen veroorzaakt werd.</div>
<div class="MsoNoSpacing">
<br /></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<b>Water management<o:p></o:p></b></div>
<div class="MsoNoSpacing">
Of een extreme neerslag vervolgens leidt tot overstroming(schade),
is weer een ander verhaal. Dat heeft primair te maken met de - continu aan
verandering onderhevige - karakteristieken van het stroomgebied. Zoals toename
verhard oppervlak, gewijzigd landgebruik waardoor de infiltratie/berging
terugloopt, bebouwing van de natuurlijke floodplains, inklinking van de bodem,
onderhoud waterkeringen, beschikbaarheid van noodvoorzieningen, op diepte
houden van watergangen, early warning systems, etc. Helaas heeft het VK - na de overstroming
van de Somerset Levels (winter 2013/2014) - weinig bijgeleerd...</div>
<div class="MsoNoSpacing">
<br /></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<b>Conclusie<o:p></o:p></b></div>
<div class="MsoNoSpacing">
</div>
<div class="MsoNoSpacing">
Dat er in december 2015 sprake was van een extreme
neerslag, staat niet ter discussie. Ook de oorzaak er van lijkt duidelijk: een
bijzonder en langdurig circulatiepatroon ('atmosferische rivier'). Of dit soort
blokkades beïnvloed worden door klimaatopwarming, is onduidelijk en onderwerp
van onderzoek. Dat de extreme neerslag geleid heeft tot overstroming en schade
is in hoge mate het gevolg van suboptimaal waterbeheer. </div>
Unknownnoreply@blogger.comtag:blogger.com,1999:blog-678858945653289612.post-79553120792010597142014-11-27T09:12:00.002-08:002014-11-28T23:15:23.177-08:00De door IPCC 'vergeten' global warming<div class="MsoNoSpacing">
<b>De twintigste eeuw
kende twee - vrijwel identiek verlopende - opwarmingsperiodes: 1910-1945 en 1975-2000.
Met één belangrijk verschil: tijdens de eerste periode speelden broeikasgassen
nauwelijks een rol. Het IPCC erkent dat ze voor deze <i>'early 20th century global warming</i>' geen sluitende verklaring
heeft. Wat ziet IPCC over het hoofd? In hoeverre heeft dat gevolgen voor IPCC's
conclusies inzake de tweede opwarmingsperiode?<o:p></o:p></b></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<br /></div>
<table cellpadding="0" cellspacing="0" class="tr-caption-container" style="float: left; margin-right: 1em; text-align: left;"><tbody>
<tr><td style="text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhmYI2DP6G06rh2rusloELymJyAq9bly1hoA41tf35MMxitwKSfzf-IHUrmuqIBQwAbFOPjhCGes080COiX3uSu0mOeCLxIRHz-B_pkD-Cu1bGDwc8DQ3lHRewBqYzuH6CFD7V4BFQ8XS0/s1600/global+temp+AR5+fig+2.20.jpg" imageanchor="1" style="clear: left; margin-bottom: 1em; margin-left: auto; margin-right: auto;"><img border="0" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhmYI2DP6G06rh2rusloELymJyAq9bly1hoA41tf35MMxitwKSfzf-IHUrmuqIBQwAbFOPjhCGes080COiX3uSu0mOeCLxIRHz-B_pkD-Cu1bGDwc8DQ3lHRewBqYzuH6CFD7V4BFQ8XS0/s1600/global+temp+AR5+fig+2.20.jpg" height="188" width="320" /></a></td></tr>
<tr><td class="tr-caption" style="text-align: center;"><div class="MsoNormal">
Fig 1: Verloop van de mondiale temperatuur vanaf 1850. </div>
<div class="MsoNormal">
Bron:
IPCC. De snelle opwarming 1975-2000 is vrijwel </div>
<div class="MsoNormal">
identiek aan die van 1910-1945. Voor laatstgenoemde </div>
<div class="MsoNormal">
periode heeft IPCC geen sluitende verklaring.</div>
</td></tr>
</tbody></table>
In het onderzoek naar de oorzaken (attributie) van de
opwarming onderscheidt IPCC twee soorten 'forceringen': menselijke (AGW) en
natuurlijke. De categorie 'natuurlijk' kent op zijn beurt slechts twee smaken:
zon en vulkanische activiteit. De overblijvende 'ruis' wordt gezien als
'interne variabiliteit' die over langere periodes uitmiddelt (en dus geen
invloed heeft op de energie-inhoud van het klimaatsysteem).<br />
<div class="MsoNoSpacing">
<br /></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<b><br /></b>
<b><br /></b>
<b><br /></b>
<b>De, door IPCC niet
te verklaren, vroege opwarming<o:p></o:p></b></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<div style="text-align: left;">
</div>
Maar ten aanzien van de eerste opwarmingsgolf (grofweg
1910-1945) gaat die gedachtegang mank. Want gelet op de sterke stijging (circa 0,5
ᵒC) en de lange periode (> 30 jaar) was hier sprake van een heuse
klimaatverandering, vrijwel identiek aan de periode 1975-2000 (figuur 1).<br />
<br />
<table cellpadding="0" cellspacing="0" class="tr-caption-container" style="float: left; text-align: left;"><tbody>
<tr><td style="text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEi5dFpt5ZqjZf-_X7tkSOLd12iXlOxFQfYx25DsSSeXxyAlCKMNY3fpIAS1hl78H9WT6NKrz1JuyAYJz2ma7mFRHL4mr6aOGJnipmm63mwHtOrBhudtUNw0zdiva1RyC29uvT9WMBXagUM/s1600/SLR+versnelling+AR5.jpg" imageanchor="1" style="clear: left; margin-bottom: 1em; margin-left: auto; margin-right: auto;"><img border="0" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEi5dFpt5ZqjZf-_X7tkSOLd12iXlOxFQfYx25DsSSeXxyAlCKMNY3fpIAS1hl78H9WT6NKrz1JuyAYJz2ma7mFRHL4mr6aOGJnipmm63mwHtOrBhudtUNw0zdiva1RyC29uvT9WMBXagUM/s1600/SLR+versnelling+AR5.jpg" height="242" width="320" /></a></td></tr>
<tr><td class="tr-caption" style="text-align: center;"><div class="MsoNormal">
Fig 2: Tijdens de snelle opwarming begin vorige eeuw </div>
<div class="MsoNormal">
steeg
de zeespiegel even snel als tegenwoordig. Bron: IPCC</div>
</td></tr>
</tbody></table>
Opmerkelijk
is ook dat die periode getuige was van een versnelde zeespiegelstijging tot
ongeveer 3 mm/jaar, vergelijkbaar met</div>
die van de afgelopen twintig jaar (figuur
2).<br />
<br />
Een dergelijke klimaatverandering kan niet zomaar worden afgedaan als
'ruis'. IPCC erkent dan ook geen sluitende verklaring te hebben voor deze
periode (zie AR5-WG1, Chapter 10). De klimaatmodellen verklaren slechts iets meer
dan de helft van de totale temperatuurstijging ad circa 0,5 ᵒC. Voor de
attributie verlegt IPCC vervolgens het accent - gemakshalve? - op de periode ná 1950. Tja. <br />
<div class="MsoNoSpacing">
<br /></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<b><br /></b>
<b><br /></b><b>De
duizelingwekkende 'great ocean conveyor belt'<o:p></o:p></b></div>
<div class="MsoNoSpacing">
Wat was er dan wél aan de hand in de periode 1910-1945
(en mogelijk 1975-2000)? Antwoord: verandering in de intensiteit van de
wereldomvattende oceaancirculatie. Die staat bekend als de <i>thermohaline circulation</i> (THC), de Atlantische tak van de THC wordt
<i>Atlantic</i> <i>meridional overturning circulation</i> (AMOC) genoemd (figuur 3). Die
vervoert het tropische warmteoverschot naar de koude noordelijke poolstreek. De
waterverplaatsing van de AMOC wordt geschat op 15 tot 20 miljoen m3/s en heeft
een energetisch vermogen van één miljard megawatt. Onderweg naar het noorden
staat de AMOC deze warmte af aan de atmosfeer, de waterstroom koelt onderweg af
en wordt zouter. Nabij Groenland duikt - door het dichtheidsverschil - de
afgekoelde stroom naar beneden om vervolgens via de diepe oceaan zijn weg</div>
<table cellpadding="0" cellspacing="0" class="tr-caption-container" style="float: left; margin-right: 1em; text-align: left;"><tbody>
<tr><td style="text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjRGCbNna-W2QWIdTj03fMlkRJlzEjM6wqvitI3PPr8fvsXnRORgAL4ZjOkrCHMuYuNEGVwVOPVFYr9OpzptRQepDjgzcCJczpZMx7l0jsJP5JMMw1PdifLAUziyQyALg5P5rHrHLnGpd8/s1600/thermohaline_circ.png" imageanchor="1" style="clear: left; margin-bottom: 1em; margin-left: auto; margin-right: auto;"><img border="0" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjRGCbNna-W2QWIdTj03fMlkRJlzEjM6wqvitI3PPr8fvsXnRORgAL4ZjOkrCHMuYuNEGVwVOPVFYr9OpzptRQepDjgzcCJczpZMx7l0jsJP5JMMw1PdifLAUziyQyALg5P5rHrHLnGpd8/s1600/thermohaline_circ.png" height="159" width="320" /></a></td></tr>
<tr><td class="tr-caption" style="text-align: center;"><div class="MsoNormal">
Fig 3: De 'oceanische transportband' die draagt zorg voor de</div>
<div class="MsoNormal">
herverdeling van warmte over de aardbol. Rood: warm en ondiep. </div>
<div class="MsoNormal">
Blauw: koud en
diep. Zie tekst.</div>
</td></tr>
</tbody></table>
in
zuidelijke richting te vervolgen. De totale omlooptijd van deze 'oceanische
transportband' bedraagt duizend jaar. De warme ondiepe tak van de AMOC staat bekend
als de fameuze 'Warme Golfstroom' die NW Europa aangenaam warm houdt. Ter
indicatie: in de Noord-Atlantic is het gemiddeld vijf graden warmer dan op
vergelijkbare hoogte in de Pacific.<br />
<div class="MsoNoSpacing">
<br /></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<b><br /></b>
<b><br /></b>
<b>Gevarieerd
warmtetransport naar de koude poolstreken<o:p></o:p></b></div>
<div class="MsoNoSpacing">
Variaties in de intensiteit van de AMOC veroorzaken dus heftige
temperatuurschommelingen in het Noord-Atlantische en Arctische gebied. De
versnelde aanvoer van warmte heeft bovendien invloed op de sneeuw- en
ijsbedekking (o.a. Arctisch zee-ijs, permafrost). Daardoor verandert het
terugkaatsend vermogen van de aarde (albedo), met als gevolg dat het
opwarmingssignaal wordt versterkt. Met als resultaat: opwarming van het
noordelijk halfrond, reductie zee-ijs, extra warmteopname door de oceaan,
versnelde stijging van de zeespiegel, etc. </div>
<div class="MsoNoSpacing">
<br /></div>
<table cellpadding="0" cellspacing="0" class="tr-caption-container" style="float: left; margin-right: 1em; text-align: left;"><tbody>
<tr><td style="text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjKLinbgilhzZ7fnXGqwTiWno5Z_IbJtSGOggYkT3f6ND2izc-el9-6WPN3zlvtqWHFLzBhieO_cVGEsl-_72I4A8JdpHpS2hHqiEGyfWqL8AodANGViy_sO2P67Mj0mXuzmIWRFLypMmU/s1600/AMO+index+WfT.png" imageanchor="1" style="clear: left; margin-bottom: 1em; margin-left: auto; margin-right: auto;"><img border="0" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjKLinbgilhzZ7fnXGqwTiWno5Z_IbJtSGOggYkT3f6ND2izc-el9-6WPN3zlvtqWHFLzBhieO_cVGEsl-_72I4A8JdpHpS2hHqiEGyfWqL8AodANGViy_sO2P67Mj0mXuzmIWRFLypMmU/s1600/AMO+index+WfT.png" height="240" width="320" /></a></td></tr>
<tr><td class="tr-caption" style="text-align: center;"><div class="MsoNormal">
Fig 4: De AMO-index als indicator voor de intensiteit </div>
<div class="MsoNormal">
van de
AMOC. De omslagjaren (1910 en 1975) zijn duidelijk </div>
<div class="MsoNormal">
zichtbaar. Vanaf begin deze eeuw
maakt hij pas op de plaats.</div>
</td></tr>
</tbody></table>
<div class="MsoNoSpacing">
De vraag is dan of dergelijke variaties in de intensiteit
van de AMOC zich daadwerkelijk hebben voorgedaan tijdens die twee
opwarmingsperiodes. IPCC zegt - simpel geredeneerd - dat daarvoor geen bewijs
bestaat. Probleem is echter dat er pas 10 jaar serieus gemeten wordt aan het
volume- en warmtetransport van de AMOC. Gelukkig bestaat er een andere -
afgeleide - indicator: de <i>Atlantic
Multidecadal Oscillation</i> (AMO) waarvoor zelfs een index voor is ontwikkeld:
de AMO-index. Deze AMO - een maat voor de oppervlaktetemperaturen van de noordelijke
Atlantische Oceaan - is vanaf eind 19e eeuw redelijk bekend (figuur 4). Uit de grafiek blijkt dat de AMO in 1910
en 1975 omslaat in de richting van 'warm'. Dit - uiteraard - als gevolg van een
toename in het warmtetransport van de AMOC: het ontbrekende puzzelstukje bij de
opwarming van 1910-1945. En mogelijk - voor een deel - de verklaring voor de
snelle opwarming tussen 1975 en 2000. </div>
<div class="MsoNoSpacing">
<br /></div>
<div class="MsoNoSpacing">
Uit figuur 4 blijkt dat de AMO-index sinds begin deze
eeuw pas op de plaats lijkt te maken. Dat wordt bevestigd door de metingen aan
de AMOC (sinds 2004): er lijkt sprake van een lichte afname. De afname van de
AMOC is dus één van de verklaringen voor de hedendaagse 'hiatus' in de
opwarming van het klimaat.</div>
<div class="MsoNoSpacing">
<br /></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<b>Blijvend effect<o:p></o:p></b></div>
<div class="MsoNoSpacing">
De natuurlijke 'multi decadal' variaties van de AMO en
AMOC vertonen een quasiperiodiek karakter met een periode van circa 60 tot 70
jaar. Dan zou je kunnen redeneren dat het effect over langere termijn
uitmiddelt. Maar dat is niet het geval. De AMOC
- met inbegrip van alle terugkoppelingen met de atmosfeer, zee-ijs, snow
cover, permafrost - is namelijk geen lineair systeem. Er zit zogenaamde 'hysterese'
in. De effecten van een toename van de AMOC , zoals in 1910-1945, worden derhalve
niet volledig tenietgedaan als het systeem weer omslaat naar 'koud'. Ook
verdwijnt de eerder opgeslagen extra energie in het klimaatsysteem niet zomaar
de ruimte in. Ergo: het effect van de global warming van 1910-1945 is tot op de
dag van vandaag aanwezig in het wereldklimaat.</div>
<div class="MsoNoSpacing">
<br /></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<b>Conclusies<o:p></o:p></b></div>
<div class="MsoNoSpacing">
Variaties in het warmtetransport van de AMOC hebben
significant bijgedragen aan de snelle en langdurige opwarming gedurende
1910-1945 en 1975-2000. Dergelijke variaties hebben een grote invloed op de energie-inhoud
van het klimaatsysteem en dienen derhalve beschouwd te worden als een 'natuurlijke forcering' en
niet als 'interne variabiliteit of ruis'. Omdat er sprake is van een
niet-lineair systeem, blijft een deel van de opgenomen energie langdurig aanwezig
in het klimaatsysteem. Geconcludeerd mag worden dat over de gehele vorige eeuw
- ook ná 1950 - de natuurlijke bijdrage aan de klimaatopwarming groter is dan
IPCC veronderstelt. En dus is de menselijke bijdrage (en de klimaatgevoeligheid
voor CO2) geringer dan IPCC concludeert.</div>
<div class="MsoNoSpacing">
<br /></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<b>Onbegrijpelijk<o:p></o:p></b></div>
<div class="MsoNoSpacing">
De werking van de THC/AMOC, de relatie tussen AMO en
AMOC, de koppeling tussen AMOC, atmosfeer en Arctisch zee-ijs, het
albedo-effect van Arctisch zee-ijs, etc
is in vele tientallen peer-reviewed wetenschappelijke publicaties beschreven.
Het is dan ook onbegrijpelijk dat IPCC daar geen rekening
mee houdt in hun attributiestatement.</div>
<div class="MsoNoSpacing">
<br /></div>
<div class="MsoNoSpacing">
Ter afsluiting een passage uit een van de (vele)
wetenschappelijke <a href="http://onlinelibrary.wiley.com/doi/10.1029/2005GL024233/pdf">publicaties</a>:</div>
<div class="MsoNoSpacing">
<br /></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<i><span lang="EN-GB">"The simulated temperature changes
associated with THC variability cannot fully explain the 0.6 C of 20th century
warming seen in both global and Northern Hemisphere mean temperature, but are large
enough to modify estimates of the rate of anthropogenic climate change"<o:p></o:p></span></i></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<br /></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<span lang="EN-GB">Waarvan
akte. <o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<br /></div>
<div class="MsoNoSpacing">
----------------------------------</div>
<br />
<div class="MsoNoSpacing">
Voor meer informatie: zie mijn boek <a href="http://www.bol.com/nl/p/aan-de-knoppen-van-het-klimaat/9200000006899710/">'Aan
de knoppen van het klimaat'</a> Zie ook de recensies van o.a. <a href="http://www.water-climate.blogspot.nl/2012/12/recensies-geleidelijk-aandruppelen-de.html">De
Volkskrant</a> en <a href="http://www.water-climate.blogspot.nl/2013/02/weer-een-mooie-recensie-nbdbiblion.html">NBD|Biblion</a>. </div>
Unknownnoreply@blogger.comtag:blogger.com,1999:blog-678858945653289612.post-65616805864366527532014-08-14T02:09:00.001-07:002014-08-20T03:21:38.372-07:00Klimaatvluchtelingen?<div class="MsoNoSpacing">
<b>De <a href="http://www.volkskrant.nl/vk/nl/2816/Klimaatverandering/article/detail/3718030/2014/08/14/Gezin-uit-Tuvalu-eerste-klimaatvluchtelingen-ter-wereld.dhtml">Volkskrant</a> van
14 augustus 2014 pakt flink uit: "Eerste klimaatvluchtelingen
erkend". Dit vanwege de sterk stijgende zeespiegel bij de eilandstaatjes
Tuvalu en Nauru in het westelijke deel van de Stille Oceaan. Maar is die
stijging écht zo fors?<o:p></o:p></b></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<br /></div>
<div class="MsoNoSpacing">
De <span lang="EN-GB"><a href="http://www.psmsl.org/"><span lang="NL">Permanent
Service for Mean Sea Level</span></a></span> (PSMSL) is sinds 1933
verantwoordelijk voor de verzameling, publicatie, analyse en interpretatie van zeespiegelstanden
via een wereldwijd netwerk van peilstations. Inclusief Tuvalu en Nauru. Zie
grafiekjes hieronder (klik voor vergroting).</div>
<div class="MsoNoSpacing">
<br /></div>
<table align="center" cellpadding="0" cellspacing="0" class="tr-caption-container" style="margin-left: auto; margin-right: auto; text-align: center;"><tbody>
<tr><td style="text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhO5Ld9aMGyX3hBX7MjNVJ4PmiadBKDCHgkgq36krc52EXQTlX6RxYYjowgqfMtMJOpIl9GAEsUJJ1gUcz0WXTnomvTgNIHMLu53Ps-ppTHvUZbkFNcQNZ8Lq_FDQDKLcrTbwSO94ieN5U/s1600/Tuvalu+1839.png" imageanchor="1" style="margin-left: auto; margin-right: auto;"><img border="0" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhO5Ld9aMGyX3hBX7MjNVJ4PmiadBKDCHgkgq36krc52EXQTlX6RxYYjowgqfMtMJOpIl9GAEsUJJ1gUcz0WXTnomvTgNIHMLu53Ps-ppTHvUZbkFNcQNZ8Lq_FDQDKLcrTbwSO94ieN5U/s1600/Tuvalu+1839.png" height="160" width="400" /></a></td></tr>
<tr><td class="tr-caption" style="text-align: center;">Zeeniveau bij Tuvalu - PSMSL station 1839</td></tr>
</tbody></table>
<br />
<table align="center" cellpadding="0" cellspacing="0" class="tr-caption-container" style="margin-left: auto; margin-right: auto; text-align: center;"><tbody>
<tr><td style="text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjll-PM0VaL1vapdR8qtR_qor_65CKhFcCba3HIe6EalKzuCYiCO0ApO1Ve0NNlZmMHl8cL8n8JM_FN8wTZ7Km1K_T-nJMRJYoM17Z1jXuh5KaC125TOWKovlO156kb0ep4STD2Fh7emyM/s1600/Nauro+1844.png" imageanchor="1" style="margin-left: auto; margin-right: auto;"><img border="0" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjll-PM0VaL1vapdR8qtR_qor_65CKhFcCba3HIe6EalKzuCYiCO0ApO1Ve0NNlZmMHl8cL8n8JM_FN8wTZ7Km1K_T-nJMRJYoM17Z1jXuh5KaC125TOWKovlO156kb0ep4STD2Fh7emyM/s1600/Nauro+1844.png" height="160" width="400" /></a></td></tr>
<tr><td class="tr-caption" style="text-align: center;">Zeeniveau bij Naura - PSMSL station 1844</td></tr>
</tbody></table>
<div class="MsoNoSpacing">
<br /></div>
<div class="MsoNoSpacing">
In de grafiekjes is te zien dat het zeeniveau
schommelingen vertoont. Die worden veroorzaakt door natuurlijke fenomenen, waaronder
de ENSO ('El Nino'). De enorme dip (40 cm!) in 1998 is veroorzaakt door de
super El Niño die toen plaatsvond. Als je die dip als beginpunt neemt, is er
inderdaad sprake van een forse stijging. Maar als je die tijdelijke dip buiten
beschouwing laat - zoals het hoort - is er niet zoveel aan de hand.<br />
<br />
<div class="MsoNoSpacing">
<b>Naschrift (20 augustus 2014)<o:p></o:p></b></div>
<div class="MsoNoSpacing">
Recentelijk meldden de media een bericht over nóg een
eiland namelijk <a href="http://thinkprogress.org/climate/2014/08/18/3472645/pacific-island-town-relocate-climate-change/">Taro
Island </a>, onderdeel van de Solomon Islands. Ook dit (lage) eiland zou te
kampen hebben met een snelle stijging van de zeespiegel. Hier de PSMSL-data: </div>
<table align="center" cellpadding="0" cellspacing="0" class="tr-caption-container" style="margin-left: auto; margin-right: auto; text-align: center;"><tbody>
<tr><td style="text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEilA54KO154MMAzN0hio3Ou7GDVCQXBDAs4FraxIvC9XLLuG7ysF2_469qI-kARwD1NsWrW1tlL0GRktrixHnwp-F4gFBFHpfpZHZ_5G-HQza7IO0fxjh_DM-Zaal4gmBojeA9mtBgzgMA/s1600/Solomon+Islands+station+1861.png" imageanchor="1" style="margin-left: auto; margin-right: auto;"><img border="0" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEilA54KO154MMAzN0hio3Ou7GDVCQXBDAs4FraxIvC9XLLuG7ysF2_469qI-kARwD1NsWrW1tlL0GRktrixHnwp-F4gFBFHpfpZHZ_5G-HQza7IO0fxjh_DM-Zaal4gmBojeA9mtBgzgMA/s1600/Solomon+Islands+station+1861.png" height="160" width="400" /></a></td></tr>
<tr><td class="tr-caption" style="text-align: center;">Zeeniveau bij Solomon Islands - PSMSL station 1861</td></tr>
</tbody></table>
<div class="MsoNoSpacing">
Ook hier weer de sterke natuurlijke variaties, mede als
gevolg van de <i>El Niño Southern
Oscillation</i> (ENSO). Het verschil met Tuvalu en Nauro is dat er in de
Solomon Sea wél sprake is van een relatief snelle stijging, sneller dan het
wereldgemiddelde. Terecht denkt men daar nu na over geleidelijk aan verkassen van
de 500 - 1000 inwoners naar een hoger deel van het eiland.</div>
<div class="MsoNoSpacing">
<br /></div>
<div class="MsoNoSpacing">
Hieronder een kaartje, op basis van satellietmetingen,
van de zeespiegelstijging van de afgelopen 20 jaar. Met daarop ingetekend de
drie eilanden. </div>
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEg3177Nx2wDZl3SD54OSa1L53ZGWtDt9HR84FkjlXYU8MBhLOEL3zxelPfje_vtRQmIkV86RYL865hwf7Bs0s4h-Rcsa9GFp5_EzX4Kcx9qqVIW7fcfkTqMqt8Edhray2bfhVTI5ToYE6c/s1600/Tuvalu+satellite.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEg3177Nx2wDZl3SD54OSa1L53ZGWtDt9HR84FkjlXYU8MBhLOEL3zxelPfje_vtRQmIkV86RYL865hwf7Bs0s4h-Rcsa9GFp5_EzX4Kcx9qqVIW7fcfkTqMqt8Edhray2bfhVTI5ToYE6c/s1600/Tuvalu+satellite.jpg" height="252" width="400" /></a></div>
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<br /></div>
<div class="MsoNoSpacing">
Nauru en Tuvalu liggen in de gele zone waar de
zeespiegelstijging ongeveer overeenkomt met het wereldgemiddelde. Ten oosten
daarvan is de zeespiegel gedaald (blauwe zone). Terwijl in het westelijk deel
(rode zone) de stijging bovengemiddeld is. </div>
</div>
<div class="MsoNoSpacing">
----------------------------------</div>
<div class="MsoNoSpacing">
Voor meer informatie: zie mijn boek <a href="http://www.bol.com/nl/p/aan-de-knoppen-van-het-klimaat/9200000006899710/">'Aan
de knoppen van het klimaat'</a> Zie ook de recensies van o.a. <a href="http://www.water-climate.blogspot.nl/2012/12/recensies-geleidelijk-aandruppelen-de.html">De
Volkskrant</a> en <a href="http://www.water-climate.blogspot.nl/2013/02/weer-een-mooie-recensie-nbdbiblion.html">NBD|Biblion</a>. </div>
Unknownnoreply@blogger.comtag:blogger.com,1999:blog-678858945653289612.post-49583376276356706432014-05-05T06:44:00.001-07:002017-04-08T01:18:57.453-07:00Land subsidence - not sea level rise - threatens coastal megacities<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgLiHleE_ZHMGMSly1WMKQsWt0NIqtHVeRzraWblgvHEz7630mPI7bfl4wEb2QsjAp7quj4fnUo0A77Ia-w2djrjOM7T3D1AFJLjRHGJXakW0a3k_tda_yncOq3zph-ISMEYhNAhwFvS80/s1600/manila-flood.jpg" imageanchor="1" style="clear: left; float: left; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" height="273" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgLiHleE_ZHMGMSly1WMKQsWt0NIqtHVeRzraWblgvHEz7630mPI7bfl4wEb2QsjAp7quj4fnUo0A77Ia-w2djrjOM7T3D1AFJLjRHGJXakW0a3k_tda_yncOq3zph-ISMEYhNAhwFvS80/s1600/manila-flood.jpg" width="400" /></a></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<b><span lang="EN-GB">According to the IPCC, climate change will
contribute to coastal flooding. This may be so, but it's certainly not the main
cause. In many of the world's coastal megacities, flooding is the result of the
still ongoing land subsidence, not the sea level rise. Why didn't IPCC
mention this in their latest report on impacts?<o:p></o:p></span></b></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<br /></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<br /></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<span lang="EN-GB"><br /></span>
<span lang="EN-GB"><br /></span>
<span lang="EN-GB"><br /></span>
<span lang="EN-GB"><br /></span>
<span lang="EN-GB"><br /></span>
<span lang="EN-GB">The most
important factors that contribute to land subsidence are:</span></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="margin-left: 18.0pt; mso-list: l0 level1 lfo1; text-indent: -18.0pt;">
<span lang="EN-GB" style="font-family: "symbol"; text-indent: -18pt;">·<span style="font-family: "times new roman"; font-size: 7pt;">
</span></span><span lang="EN-GB" style="text-indent: -18pt;">groundwater
abstraction from aquifers, leading to compaction of overlying soft sediments;</span><!--[if !supportLists]--></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="margin-left: 18.0pt; mso-list: l0 level1 lfo1; text-indent: -18.0pt;">
<!--[if !supportLists]--><span lang="EN-GB" style="font-family: "symbol"; mso-ansi-language: EN-GB; mso-bidi-font-family: Symbol; mso-bidi-font-size: 10.0pt; mso-fareast-font-family: Symbol;">·<span style="font-family: "times new roman"; font-size: 7pt;">
</span></span><!--[endif]--><span lang="EN-GB">surface
drainage for urban development, leading to oxidation of peat and compaction of
top soils.</span><span lang="EN-GB" style="background: white; mso-ansi-language: EN-GB; mso-bidi-font-size: 10.0pt;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<br /></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<span lang="EN-GB">Other
factors are the winning of oil, natural gas and coal, and postglacial effects.</span><span lang="EN-GB" style="background: white; mso-ansi-language: EN-GB; mso-bidi-font-size: 10.0pt;"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<br /></div>
<table cellpadding="0" cellspacing="0" class="tr-caption-container" style="float: left; text-align: left;"><tbody>
<tr><td style="text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjEfu9rTa7u7AX09XPRvWWYoduzX0fTud3uD18rI4t8Mo_1F_DLTq51hB9cVcg99BBb8KEeb-xW_ROZ0pMVl99UuxSYQ-uD_nP5XTVmu2exfTL0SGAZHpQpR_vsq0XCTEzX4TXpXzkrP7M/s1600/sinking+cities2.png" imageanchor="1" style="clear: left; margin-bottom: 1em; margin-left: auto; margin-right: auto;"><img border="0" height="233" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjEfu9rTa7u7AX09XPRvWWYoduzX0fTud3uD18rI4t8Mo_1F_DLTq51hB9cVcg99BBb8KEeb-xW_ROZ0pMVl99UuxSYQ-uD_nP5XTVmu2exfTL0SGAZHpQpR_vsq0XCTEzX4TXpXzkrP7M/s1600/sinking+cities2.png" width="400" /></a></td></tr>
<tr><td class="tr-caption" style="text-align: center;">Sea level rise (top red line) compared to land subsidence<br />
in various cities/area's (source: <a href="http://www.deltares.nl/en/news/news-item/item/17268/subsidence-in-megacities-on-the-coast-greater-than-absolute-sea-level-rise">Deltares</a>) </td></tr>
</tbody></table>
<div class="MsoNoSpacing">
<span lang="EN-GB">Subsidence
occurs in most of world's coastal megacities that usually are situated on thick
clayey delta deposits. Examples of such 'sinking cities' are: </span><span lang="EN-GB" style="background: white; mso-ansi-language: EN-GB; mso-bidi-font-size: 10.0pt;">Jakarta, Shanghai, Bangkok,
Tianjin, New Orleans, Tokyo, Taipei, Manila, Dhaka, Semarang, etc. In some
cases, cities have sunk by more than five meters during the last century. But
that's not all: the process is still going on, at rates up to 100-200 mm/year.
Compare that to the present sea level rise of only 3 mm/year!<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<br /></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<br /></div>
<table cellpadding="0" cellspacing="0" class="tr-caption-container" style="float: left; margin-right: 1em; text-align: left;"><tbody>
<tr><td style="text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEin3HyD9y-1kLt6HCbnIPNhiwZ5-7SnZJ2kAnEUOrdJGXjSfOD9ZwymcDQiWLSMRuxX9ImPAmcCkJF_xvpgtUbhZCg-uRuHiyi_PV79aUtuf6g4sdLudF12lZf_qT2FMHrQlftJkcPoKkI/s1600/jakarta+subs+2.jpg" imageanchor="1" style="clear: left; margin-bottom: 1em; margin-left: auto; margin-right: auto;"><img border="0" height="335" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEin3HyD9y-1kLt6HCbnIPNhiwZ5-7SnZJ2kAnEUOrdJGXjSfOD9ZwymcDQiWLSMRuxX9ImPAmcCkJF_xvpgtUbhZCg-uRuHiyi_PV79aUtuf6g4sdLudF12lZf_qT2FMHrQlftJkcPoKkI/s1600/jakarta+subs+2.jpg" width="400" /></a></td></tr>
<tr><td class="tr-caption" style="text-align: center;">Jakarta land subsidence in the period 1974-2010. The northern part of the<br />
city sinks at a rate of 150-250 mm/year.</td></tr>
</tbody></table>
<div class="MsoNoSpacing">
<span lang="EN-GB">Moreover,
the risk of urban flooding is amplified
by the effects of other human interventions in the upstream catchment. </span></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<br /></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<span lang="EN-GB">The
economic damage and other risks - e.g. loss of lives - from land subsidence
will increase rapidly due to population growth, urbanisation and economic
development. It's evident that these problems call for local strategies and
measures. </span><br />
<span lang="EN-GB"><br /></span>
<span lang="EN-GB"><br /></span>
<span lang="EN-GB">Without such actions, mitigation efforts to curb the sea level rise is like
mopping the floor with the tap wide open. <o:p></o:p></span><br />
<span lang="EN-GB"><br /></span>
<span lang="EN-GB"><br /></span>
<span lang="EN-GB">-------------------------------------------------</span><br />
Voor meer informatie: zie mijn boek <a href="http://www.bol.com/nl/p/aan-de-knoppen-van-het-klimaat/9200000006899710/">'Aan
de knoppen van het klimaat'</a> Zie ook de recensies van o.a. <a href="http://www.water-climate.blogspot.nl/2012/12/recensies-geleidelijk-aandruppelen-de.html">De
Volkskrant</a> en <a href="http://www.water-climate.blogspot.nl/2013/02/weer-een-mooie-recensie-nbdbiblion.html">NBD|Biblion</a>. </div>
Unknownnoreply@blogger.comtag:blogger.com,1999:blog-678858945653289612.post-28146621156545713262013-12-05T02:36:00.001-08:002014-08-23T03:13:52.603-07:00IPCC onderschat natuurlijke variabiliteit oceaan<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEiTq4XLwqI0kJNKZCSJF4v96K-391dKXCaH_OojikeUG7W3uTikfMfSj9yP-GgNdNH-aIg-8r-4IUpp-MGCXxU621ePJKe3bplnUf0LMc227v4m8jf5V4U5-xcRDypW4FxFMUrP2gVlutQ/s1600/voorkaft.jpg" imageanchor="1" style="clear: left; float: left; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEiTq4XLwqI0kJNKZCSJF4v96K-391dKXCaH_OojikeUG7W3uTikfMfSj9yP-GgNdNH-aIg-8r-4IUpp-MGCXxU621ePJKe3bplnUf0LMc227v4m8jf5V4U5-xcRDypW4FxFMUrP2gVlutQ/s1600/voorkaft.jpg" height="200" width="166" /></a></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<b>In hun rapport uit
2007 onderschat IPCC de natuurlijke variabiliteit van de oceaan, zo stel ik in
mijn boek. Dat leidt tot een overschatting van een cruciale parameter: de
klimaatgevoeligheid voor CO₂. Ik kom dan ook tot een aanzienlijk lagere waarde
dan IPCC. Begin 2014 verschijnt hun volgende rapport. Een belangrijk
deelrapport – het 2200 pagina’s dikke <i>The
Physical Science Basis</i> – kwam oktober jl. reeds in concept beschikbaar. Nog
steeds heb ik kritiek. Maar positief is dat IPCC, wat de klimaatgevoeligheid
betreft, toch een beetje ‘mijn’ kant is opgeschoven. Een veelbelovend begin.<o:p></o:p></b></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<br /></div>
<div class="MsoNoSpacing">
De hoofdmoot van mijn boek betreft overigens een
feitelijke beschrijving – met talrijke illustraties – van de vele natuurlijke
en menselijke processen die het wereldklimaat beïnvloeden. Positieve recensies waren
er van o.a. <a href="http://www.water-climate.blogspot.nl/2012/12/recensies-geleidelijk-aandruppelen-de.html">De
Volkskrant</a> en <a href="http://www.water-climate.blogspot.nl/2013/02/weer-een-mooie-recensie-nbdbiblion.html">NDB|Biblion</a>.
In één hoofdstuk waag ik me aan een persoonlijke weging van al die processen.
Hetgeen resulteert in een – van IPCC – afwijkende verklaring van de opwarming.
Hier een korte toelichting.</div>
<div class="MsoNoSpacing">
<br /></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<b>Opmerking vooraf<o:p></o:p></b></div>
<div class="MsoNoSpacing">
‘Wie ben jij dat je het beter denkt te weten dan die
duizenden klimaatwetenschappers bij elkaar?’ wordt mij wel eens gevraagd. Welnu:
dat pretendeer ik niet. Als kleine organisatie verricht IPCC zelf geen
onderzoek; men beoordeelt slechts de stand van de wetenschap. Evenals IPCC
baseer ik me op de wetenschappelijke bouwstenen, zij het dat ik ze op een
andere wijze rangschik. Bovendien focust IPCC – conform hun opdracht – op <i>human induced climate change</i>. Oftewel de
invloed van de mens. En probeert dan – op basis van consensus – tot conclusies
te komen. Het bereiken van consensus is echter geen wetenschappelijke methode; het proces biedt ruimte voor tunnelvisie en politieke inkleuring. </div>
<div class="MsoNoSpacing">
<br /></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<b>De aarde als ‘waterplaneet’<o:p></o:p></b></div>
<div class="MsoNoSpacing">
Opwarming van het klimaat betekent een toename van de temperatuur
in de onderste kilometers van de atmosfeer: de troposfeer. De bulk van die
opwarming vindt plaats langs een omweg: via de oceaan. Die wordt opgewarmd door
de (kortgolvige) straling van de zon. Vervolgens staat de oceaan die warmte af
aan de troposfeer middels (langgolvige) infraroodstraling. Die warmte wordt
vervolgens vastgehouden door de broeikasgassen
in de atmosfeer. En als die toenemen, stijgt de temperatuur. De mate waarmee
dat gebeurt wordt bepaald door de <a href="http://www.water-climate.blogspot.nl/2013/11/cold-case-team-moet-vastgelopen.html">klimaatgevoeligheid</a>
voor (verdubbeling van) CO₂. En juist daarover bestaat nog steeds veel discussie.</div>
<div class="MsoNoSpacing">
<br /></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<b>Warmtebuffer en
transportsysteem van energie<o:p></o:p></b></div>
<div class="MsoNoSpacing">
De troposfeer wordt dus verwarmd vanuit de oceaan. Twee eigenschappen van de oceaan zijn daarbij van cruciaal belang: </div>
<div class="MsoNoSpacing" style="margin-left: 18.0pt; mso-list: l0 level1 lfo1; text-indent: -18.0pt;">
<!--[if !supportLists]--><span style="font-family: Symbol; mso-bidi-font-family: Symbol; mso-fareast-font-family: Symbol;">·<span style="font-family: 'Times New Roman'; font-size: 7pt;">
</span></span><!--[endif]-->Warmtecapaciteit van de oceaan. Die is ruim
duizend maal groter dan die van de atmosfeer. Dat betekent dat een opwarming
van de troposfeer gepaard gaat met een minuscule – nauwelijks meetbare –
verlaging van de gemiddelde temperatuur
van de oceaan. En vice versa;</div>
<div class="MsoNoSpacing" style="margin-left: 18.0pt; mso-list: l0 level1 lfo1; text-indent: -18.0pt;">
<!--[if !supportLists]--><span style="font-family: Symbol; mso-bidi-font-family: Symbol; mso-fareast-font-family: Symbol;">·<span style="font-family: 'Times New Roman'; font-size: 7pt;">
</span></span><!--[endif]-->Oceaan als transportsysteem van energie. Via een
wereldomvattende circulatitie draagt de oceaan zorg voor de herverdeling van
warmte over onze planeet, van de warme tropen naar de koude poolstreken. <span style="text-indent: -18pt;">In mijn boek een uitgebreide omschrijving van
dit complexe klimaatsysteem dat bekend staat als de </span><i style="text-indent: -18pt;">thermohaline circulation</i><span style="text-indent: -18pt;"> (THC) of de </span><i style="text-indent: -18pt;">meridional overturning circulation</i><span style="text-indent: -18pt;"> (MOC).</span><br />
<div class="MsoNoSpacing" style="margin-left: 18.0pt; mso-list: l0 level1 lfo1; text-indent: -18.0pt;">
</div>
</div>
<div class="MsoNoSpacing">
<br />
Het energietransport van de oceaan is vergelijkbaar met het
vermogen van enkele miljoenen moderne kerncentrales. Wat gebeurt er met ons
klimaat als die machine even hapert of versnelt? Dat de warmte-uitwisseling tussen oceaan en atmosfeer
grote natuurlijke variaties vertoont blijkt bijvoorbeeld uit de <i>El Niño Southern Oscillation</i> (ENSO), de <i>Pacific Decadal Oscillation</i> (PDO) en de <i>Atlantic Multidecadal Oscillation</i> (AMO). In mijn boek dan ook ruime aandacht voor
deze natuurlijke cyclische klimaatfenomenen.<br />
<br />
Hieronder een korte beschouwing
over de Noord Atlantische tak van de MOC, de zogenaamde AMOC.</div>
<div class="MsoNoSpacing">
<br /></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<b>De oceaan als
natuurlijke klimaatvariabele<o:p></o:p></b></div>
<div class="MsoNoSpacing">
Variaties van de intensiteit van de oceaancirculatie
hebben gevolgen voor het klimaat. Ook IPCC erkent dat. Op dit punt dus geen
verschil van inzicht. Een relevante vraag is dan of er de afgelopen eeuw zulke
variaties van de intensiteit zich daadwerkelijk hebben voorgedaan. In mijn boek
benoem ik er twee:</div>
<div class="MsoNoSpacing" style="margin-left: 18.0pt; mso-list: l1 level1 lfo2; text-indent: -18.0pt;">
<!--[if !supportLists]--><span style="font-family: Symbol; mso-bidi-font-family: Symbol; mso-fareast-font-family: Symbol;">·<span style="font-family: 'Times New Roman'; font-size: 7pt;">
</span></span><!--[endif]-->Tijdens de zogenaamde Kleine IJstijd was de
oceaancirculatie sterk vertraagd. Vervolgens is vanaf begin 19<sup>e</sup> eeuw
de diepe oceaancirculatie geleidelijk aan weer op gang gekomen. Een dergelijk
herstel duurt eeuwen. Dus is een deel van de opwarming gedurende de 20<sup>e</sup>
eeuw nog terug te voeren op dit trage herstel;</div>
<div class="MsoNoSpacing" style="margin-left: 18.0pt; mso-list: l1 level1 lfo2; text-indent: -18.0pt;">
<!--[if !supportLists]--><span style="font-family: Symbol; mso-bidi-font-family: Symbol; mso-fareast-font-family: Symbol;">·<span style="font-family: 'Times New Roman'; font-size: 7pt;">
</span></span><!--[endif]-->De 60/70-jarige periodieke klimaatvariabiliteit.
Diverse wetenschappers wijzen op het bestaan van een dergelijke natuurlijke
variatie en leggen daarbij een relatie met variaties in de sterkte van de
oceaancirculatie.</div>
<div class="MsoNoSpacing">
<br />
En wat zegt IPCC hierover? Die stelt simpelweg dat er
‘geen gemeten bewijs’ is voor dergelijke langdurige variaties van de
oceaancirculatie. Op zich klopt die redenering. Maar je moet daarbij dan wél
aantekenen dat het meetprogramma in de diepe oceaan pas in 2005 werd opgestart!
Logisch dus dat je geen bewijs vindt.Maar in de wetenschap luidt het credo: ‘afwezigheid van
bewijs’ is niet hetzelfde als ‘bewijs van afwezigheid’. Gelukkig bestaat er een
andere indicator voor de sterkte van de oceaancirculatie: de zogenaamde AMO (indicator
voor oppervlaktetemperaturen op de noordelijke helft van de Atlantische
Oceaan). En die vertoont afgelopen eeuwen een duidelijke natuurlijke oscillatie
die aardig in de pas loopt met het temperatuurverloop in de atmosfeer. Zie
grafiekjes (klik voor vergroting).</div>
<div class="MsoNoSpacing">
<br /></div>
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
</div>
<table cellpadding="0" cellspacing="0" class="tr-caption-container" style="float: left; margin-right: 1em; text-align: left;"><tbody>
<tr><td style="text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEiiZqiTc7YgY0TeTmE_zEeRzitQOFrcD1Cw3Kmbc5ctw_mR9q_vFZ9Oesm04VThsvXCnV6JCbwuoGq9pxAM1Uyu_ikLx3xCFp5T0mxX3l2EQGnIlfFcv4DryVsGQJQqwoPMi6YOT1z5OxI/s1600/temp2.jpg" imageanchor="1" style="clear: left; margin-bottom: 1em; margin-left: auto; margin-right: auto;"><img border="0" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEiiZqiTc7YgY0TeTmE_zEeRzitQOFrcD1Cw3Kmbc5ctw_mR9q_vFZ9Oesm04VThsvXCnV6JCbwuoGq9pxAM1Uyu_ikLx3xCFp5T0mxX3l2EQGnIlfFcv4DryVsGQJQqwoPMi6YOT1z5OxI/s1600/temp2.jpg" height="150" width="200" /></a></td></tr>
<tr><td class="tr-caption" style="text-align: center;">Mondiale temperatuur vanaf 1860</td></tr>
</tbody></table>
<div class="MsoNoSpacing">
<b>Wat betekent dit
voor de klimaatgevoeligheid?<o:p></o:p></b></div>
<div class="MsoNoSpacing">
IPCC <i>onderschat</i> deze natuurlijke
variabiliteit van de oceaan en de invloed daarvan op het temperatuurverloop
vanaf eind 19<sup>e</sup> eeuw. De keerzijde daarvan is dat men het effect van
CO₂ dan <i>overschat</i>. In mijn boek
beredeneerde ik dat de klimaatgevoeligheid in de buurt van 1,0 °C ligt. Dat is
een factor drie lager dan de ‘best estimate’ van IPCC (2007) die toen werd
vastgesteld op 3,0 °C. </div>
<div class="MsoNoSpacing">
<br /></div>
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
</div>
<table cellpadding="0" cellspacing="0" class="tr-caption-container" style="float: left; margin-right: 1em; text-align: left;"><tbody>
<tr><td style="text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEisMfzLuzwtVMih4QHMgAwFjluEA4YH9TVvIYAu9SzXqx5G9JNdmyrpnrzfasl6G1OjidZ18usHlVONTVyW_FdNsLRGO-t4vX0J5sf7VfUlWvb5zyrKS9BT8R_w3QuPWef5sac9bxreCS8/s1600/amo2.jpg" imageanchor="1" style="clear: left; margin-bottom: 1em; margin-left: auto; margin-right: auto;"><img border="0" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEisMfzLuzwtVMih4QHMgAwFjluEA4YH9TVvIYAu9SzXqx5G9JNdmyrpnrzfasl6G1OjidZ18usHlVONTVyW_FdNsLRGO-t4vX0J5sf7VfUlWvb5zyrKS9BT8R_w3QuPWef5sac9bxreCS8/s1600/amo2.jpg" height="150" width="200" /></a></td></tr>
<tr><td class="tr-caption" style="text-align: center;">AMO-index als maat voor sterkte<br />
van de oceaancirculatie (AMOC)</td></tr>
</tbody></table>
<div class="MsoNoSpacing">
We zijn nu bijna zeven jaar verder. Wat zegt IPCC nu in
het nieuwe rapport dat in 2014 verschijnt?
Ten eerste stelt men dat de zaak dermate complex is dat men nu geen
‘best estimate’ meer durft af te geven. Bovendien heeft men de onderkant van
het onzekerheidsinterval verlaagd tot 1,5 °C. Hetgeen – zeg ik met enige trots
– aardig in de richting begint te komen van de door mij benaderde waarde. </div>
<div class="MsoNoSpacing">
<br /></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<b>Toekomst<o:p></o:p></b></div>
<div class="MsoNoSpacing">
Ligt er een nóg verdere verlaging van de
klimaatgevoeligheid in het verschiet? Ik denk het wel. Want IPCC ziet nog
steeds dingen over het hoofd. Zo wordt, door IPCC, de huidige <a href="http://www.water-climate.blogspot.nl/2013/11/de-schijnzekerheid-van-ipcc.html">pauze</a>
in de opwarming van de troposfeer verklaard door het feit dat de diepe oceaan
méér warmte opneemt. Als gevolg van – nota bene – <i>de verandering in de sterkte van de oceaanstroming</i>! Dus toch? Maar
dan is het omgekeerde ook het geval geweest: een versnelde warmteafgifte vanuit
de oceaan in de periode 1975-2000. Wanneer gaat IPCC ook dát onderkennen? </div>
<div class="MsoNoSpacing">
<br /></div>
<div class="MsoNoSpacing">
Wat ook opvalt in het nieuwe IPCC-rapport, is de
accentverlegging naar de opwarming over de laatste 50 jaar. Jammer is dat de snelle
opwarming tussen 1910-1940 (zie bovenste grafiek) daarmee naar de achtergrond verschuift. Toen speelde
CO₂ nauwelijks een rol. Toch steeg de wereldtemperatuur toen plotseling met ruim
0,5 °C. De verklaring die IPCC daarvoor geeft – zon en vulkanische activiteit –
is niet afdoende. Maar neem je de oceaan erbij (onderste grafiek), dan klopt het plaatje
plotseling veel beter.</div>
<div class="MsoNoSpacing">
<br /></div>
<div class="MsoNoSpacing">
Ik verwacht dat wetenschappelijk onderzoek de komende
jaren zal uitwijzen dat de klimaatgevoeligheid nog lager ligt. Welke consequenties
dat heeft voor het klimaatbeleid, is een ander verhaal. In mijn <a href="http://www.bol.com/nl/s/boeken/zoekresultaten/Ntt/aan%2Bde%2Bknoppen%2Bvan%2Bhet%2Bklimaat/N/8299+8293/Nty/1/search/true/searchType/qck/suggestedFor/aan+de+kno/sc/books_nl/index.html?_requestid=42663" style="font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 11pt; line-height: 115%;">boek</a> heb ik
daar alvast een voorschot opgenomen…<br />
<br />
---------------------------------------------------<br />
Voor meer informatie: zie mijn boek <a href="http://www.bol.com/nl/p/aan-de-knoppen-van-het-klimaat/9200000006899710/">'Aan
de knoppen van het klimaat'</a> Zie ook de recensies van o.a. <a href="http://www.water-climate.blogspot.nl/2012/12/recensies-geleidelijk-aandruppelen-de.html">De
Volkskrant</a> en <a href="http://www.water-climate.blogspot.nl/2013/02/weer-een-mooie-recensie-nbdbiblion.html">NBD|Biblion</a>.<br />
<br />
<div class="MsoNoSpacing">
<br /></div>
</div>
Unknownnoreply@blogger.comtag:blogger.com,1999:blog-678858945653289612.post-2947707705497495402013-02-11T03:14:00.000-08:002013-04-11T12:33:35.855-07:00Weer een mooie recensie…<br />
<h3>
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhUMPNLqiKuwKDft3IimCb-57bhICBF3xdeD7HOz93W7k2KR6MPHhZNTKF8fWS829z2IBUolPgG6RBLYIy-InWQbcaToGZe9KsHJCEbPbijCqK2pW0yuMXprTmOtNbz66ajaIk1biEydX8/s1600/voorkaft.jpg" imageanchor="1" style="clear: left; display: inline !important; float: left; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em; text-align: center;"><img border="0" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhUMPNLqiKuwKDft3IimCb-57bhICBF3xdeD7HOz93W7k2KR6MPHhZNTKF8fWS829z2IBUolPgG6RBLYIy-InWQbcaToGZe9KsHJCEbPbijCqK2pW0yuMXprTmOtNbz66ajaIk1biEydX8/s1600/voorkaft.jpg" height="200" width="166" /></a></h3>
<div class="MsoNormal" style="background-color: white; background-position: initial initial; background-repeat: initial initial; margin-bottom: 7.5pt;">
<b><span style="color: #111111; font-family: "Arial","sans-serif"; font-size: 10.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman"; mso-fareast-language: NL;">NBD|Biblion recensie:<o:p></o:p></span></b></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 7.5pt;">
<span style="background-color: white; color: #222222; font-family: Arial, sans-serif; font-size: 10pt;">"<i>De laatste jaren komen de alarmerende rapporten van het Intergovernmental
Panel on Climate Change (IPCC) steeds meer onder vuur te liggen. Temperatuur en
zeespiegel vertonen weliswaar een stijgende lijn, maar of die moet worden
toegeschreven aan het broeikaseffect wordt in toenemende mate betwijfeld. Aan
de hand van talloze schematische tekeningen, diagrammen en tabellen laat dit
boek op overtuigende wijze zien hoe ingewikkeld klimaatprocessen in elkaar
zitten. Zonneactiviteit, oceaanstromingen en geologische processen hebben
altijd al aanleiding gegeven tot klimaatschommelingen en kunnen daar ook nu
weer voor verantwoordelijk zijn. Deze eenzijdig toeschrijven aan een
broeikaseffect door toegenomen menselijke CO2-uitstoot, zoals het IPCC dat doet,
is een te simpele voorstelling van zaken. Daarbij komt nog dat voldoende
nauwkeurige meetgegevens nog maar vrij recent beschikbaar zijn, zeker wanneer
dit wordt afgezet tegen de tijdschaal waarop klimaatveranderingen zich
voltrekken. Een evenwichtige beschouwing is dan ook op zijn plaats en dat is
precies waar dit boek in uitblinkt. Prachtig geïllustreerde en toegankelijk
geschreven studie naar de klimaatprocessen die terecht kritisch is ten aanzien
van IPCC-rapporten</i>"</span><br />
<div class="MsoNormal" style="background-color: white; background-position: initial initial; background-repeat: initial initial; margin-bottom: 7.5pt;">
Marc Busio (NBD|Biblion recensie)<br />
<br />
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjSCmTR46W3LCBuMPlupF1fDtGHT_69lLKNiSRYhBGks3TJM_LM4bG4NsCbSg8QCNQbq90jcKojg6xCjk_HA5I-O2sIkXShObQ-pBQtqqwM1cDARmRCxm3XaQcL3VF6WkxPertJEluosAM/s1600/morris.gif" imageanchor="1" style="clear: left; float: left; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjSCmTR46W3LCBuMPlupF1fDtGHT_69lLKNiSRYhBGks3TJM_LM4bG4NsCbSg8QCNQbq90jcKojg6xCjk_HA5I-O2sIkXShObQ-pBQtqqwM1cDARmRCxm3XaQcL3VF6WkxPertJEluosAM/s1600/morris.gif" height="252" width="320" /></a></div>
Inderdaad: in mijn boek uit ik kritiek richting IPCC. Maar
ook de ‘ontkenners’ krijgen er van langs. Ik ben van mening dat de mens wel
degelijk bijdraagt aan de opwarming van de aarde, zij het in veel mindere mate
dan IPCC ons voorhoudt. Ook ik pleit voor afbouw van het gebruik van fossiele
brandstoffen. Maar de halsstarrige focus op CO2 ontneemt het zicht op mogelijk
veel effectievere maatregelen, zoals de reductie van methaan en roet. Ook
moeten we niet steeds ‘het klimaat’ de schuld geven als er weer eens iets mis
is in de wereld. Overstroming bijvoorbeeld wordt primair veroorzaakt door
lokale menselijke ingrepen in het stroomgebied van een rivier. Of door enkele
meters bodemdaling als gevolg van grondwateronttrekking en/of
oppervlaktebemaling. Dat soort problemen voorkom je niet met mondiaal klimaatbeleid:
het draait primair om <i>local governance</i>.<br />
<br />
<br />
<div class="MsoNoSpacing">
PS: De schitterende cartoon van Morris is van toepassing
op beide kampen!</div>
</div>
</div>
Unknownnoreply@blogger.comtag:blogger.com,1999:blog-678858945653289612.post-46693958949305604232012-12-12T08:22:00.000-08:002013-04-11T12:35:19.588-07:00Positieve recensies<b>Geleidelijk aan
druppelen de recensies op mijn boek ‘Aan de knoppen van het klimaat’ binnen. Ik wil er hier één uitlichten: die van
Maarten Keulemans in de wetenschapsrubriek van Volkskrant van 8 december jl. Ook hij is positief. Toch heb ik behoefte aan
een reactie. Want de indruk zou kunnen ontstaan dat mijn boek één lange klimaatsceptische klaagzang is. Maar dat is geenszins het geval.</b><br />
<div class="MsoNoSpacing">
<br /></div>
<div class="MsoNoSpacing">
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
</div>
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEh4d5suYRHmUrEZ8yXTdRV-yVdA0U5D1-m3VPIMx9oa2UIZVbm9gxqhnSowiy86zEG3wlzZ3l7lkedRdLqXxw9fbRzbMJr3F29L4IaH-8GmVuZA4uhWJwIt-a6HU6LzKMAjoPLBOpW3dAk/s1600/VK+recensie+jpeg+2.jpg" imageanchor="1" style="clear: left; float: left; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEh4d5suYRHmUrEZ8yXTdRV-yVdA0U5D1-m3VPIMx9oa2UIZVbm9gxqhnSowiy86zEG3wlzZ3l7lkedRdLqXxw9fbRzbMJr3F29L4IaH-8GmVuZA4uhWJwIt-a6HU6LzKMAjoPLBOpW3dAk/s640/VK+recensie+jpeg+2.jpg" height="640" width="569" /></a></div>
<br />
Mijn boek is primair bedoeld om alles wat er speelt
rondom het onderwerp ‘klimaatverandering’ toegankelijk te maken voor een breed
publiek. Het overgrote deel van het boek betreft een kwalitatieve beschrijving
van het klimaatsysteem, met veel plaatjes, schema’s, kaartjes en foto’s. Dat
bedoelt Keulemans met een ‘schools boek’. Slechts een klein deel betreft mijn
persoonlijke weging van de vele klimaatprocessen. Daar wijk ik op onderdelen af
van IPCC. Daarin ben ik, wederom volgens
Keulemans, een ‘goede scepticus’. Mijn boek besluit met enkele relativerende
opmerkingen over klimaatbeleid. Toch pleit ik in mijn boek voor afbouw van
fossiele brandstoffen en wijs ik op het klimaatrisico van olie- en gaswinning
in het noordpoolgebied.</div>
Unknownnoreply@blogger.comtag:blogger.com,1999:blog-678858945653289612.post-90638729168592919712012-11-14T08:15:00.001-08:002013-04-11T12:36:12.624-07:00‘Aan de knoppen van het klimaat’<b style="font-family: Arial, Helvetica, sans-serif; line-height: 18px;">Het is zover: vanaf eind november 2012 ligt mijn boek in de winkel. Mijn doel was het ingewikkelde en vaak tegenstrijdige klimaatverhaal toegankelijk te maken voor een breed publiek. Via begrijpelijke teksten en talrijke aansprekende illustraties is het immer voortwoedende klimaatdebat nu ook te volgen door niet-ingewijden. Het boek kwam tot stand na bijna twee jaar studie van honderden wetenschappelijke rapporten, boeken en publicaties. Niet alleen de lijvige IPCC-rapporten, maar ook inzichten en onderzoek van ‘andersdenkende’ wetenschappers kwamen daarbij aan bod. Het boek wordt uitgegeven door Fontaine Uitgevers.</b><br />
<div class="MsoNormal">
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: Arial, Helvetica, sans-serif; line-height: 18px;"><br /></span></div>
<table cellpadding="0" cellspacing="0" class="tr-caption-container" style="float: left; text-align: left;"><tbody>
<tr><td style="text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjKQd8iD_bp37KL5uKMBcrJZqGaK0AWSIDGKIvoxvOGbiPlZl3Kcw9GTqYHkQ9Q5vxAwyAGW6Cdt44glIGvwlgFkCbK0X6q348b2MCvfc1ziTSd0eHIn9eiEgVFZr-N_fumAE-lqyqetbg/s1600/voorkaft.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: auto; margin-right: auto;"><span style="font-family: Arial, Helvetica, sans-serif;"><img border="0" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjKQd8iD_bp37KL5uKMBcrJZqGaK0AWSIDGKIvoxvOGbiPlZl3Kcw9GTqYHkQ9Q5vxAwyAGW6Cdt44glIGvwlgFkCbK0X6q348b2MCvfc1ziTSd0eHIn9eiEgVFZr-N_fumAE-lqyqetbg/s320/voorkaft.jpg" height="320" width="265" /></span></a></td></tr>
<tr><td class="tr-caption" style="text-align: center;"><span style="font-family: Arial, Helvetica, sans-serif; font-size: small;">ISBN 978 90 5956 455 8 - 160 blz - € 24,95</span></td></tr>
</tbody></table>
<span style="font-family: Arial, Helvetica, sans-serif; line-height: 18px;">Het eerste deel van het boek beschrijft het klimaatsysteem. Aan de orde komen onder andere: zon, oceaan, atmosfeer, waterdamp, kosmische straling, broeikaseffect, albedo, El Niño, energiebudget, vulkanen, aardmagnetisch veld, ijskappen, zee-ijs, permafrost, de wereldomvattende kringlopen van water en koolstof. In dit deel wordt ook beschreven hoe natuurkrachten het wereldklimaat met enige regelmaat drastisch op zijn kop hebben gezet.</span><br />
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: Arial, Helvetica, sans-serif; line-height: 18px;"><br /></span></div>
<div class="MsoNormal">
<span style="font-family: Arial, Helvetica, sans-serif; line-height: 18px;">Het tweede deel betreft een analyse van de hedendaagse en toekomstige trends. Wat is de oorzaak van de mondiale opwarming van de afgelopen eeuw(en)? Is de mens de hoofdschuldige zoals het VN-Klimaatpanel (IPCC) claimt. Of zijn er juist natuurkrachten in het spel? Zijn de gevolgen van de klimaatverandering werkelijk zo desastreus als ons wordt voorgehouden? Wordt ons laaggelegen landje bedreigd door het wassende water? Is de mens bij machte het wereldklimaat te beteugelen? Of moeten we ons simpelweg aanpassen aan de gewijzigde omstandigheden? Oftewel: wat is de zin – of onzin – van ‘klimaatbeleid’?</span><br />
<div>
<span style="font-family: Arial, Helvetica, sans-serif;"><br /></span></div>
</div>
</div>
<div class="MsoNoSpacing">
<span style="font-family: Arial, Helvetica, sans-serif;">Dan blijkt dat de
klimaatwetenschap bij lange na niet is uitgekristalliseerd. Met name de oceaan
– het belangrijkste klimaatsysteem op aarde – herbergt daarvoor nog te veel
geheimen. Niemand heeft de wijsheid in pacht. Klimaatverandering is zowel
onvermijdbaar als onvoorspelbaar. En dus is een nuchtere en realistische
benadering op zijn plaats. </span><span style="font-size: x-small;"><o:p></o:p></span></div>
Unknownnoreply@blogger.com